Skip to main content

NHG-Richtlijn: kwaliteitsstandaard ontwikkelen vanuit patiëntenperspectief

Reguliere herzieningen of gedeeltelijke herzieningen

Er zijn inmiddels al heel veel richtlijnen. Als er al een richtlijn bestaat, is regelmatig onderhoud belangrijk. Bij het vaststellen van een richtlijn, wordt ook al aangegeven wanneer men denkt dat de richtlijn onderhoud nodig heeft en dus herzien moet worden. In het algemeen gaat de herziening van een richtlijn sneller dan een nieuwe ontwikkeling.

Als het onderwerp van de richtlijn bekend is, vindt er een inventarisatie plaats onder de stakeholders van de richtlijn. De inventarisatie hiervan bestaat onder andere uit een brede analyse van knelpunten en behoeften onder professionals, patiënten en andere [stakeholders = Stakeholders zijn de personen of organisaties die een belang hebben of beïnvloed worden door de aanbevelingen bij het onderwerp van de richtlijn, zoals patiënten, de verschillende zorgverleners of toezichthouders.]. Deze analyse is schriftelijk of via een invitational conference. Op grond van deze analyse wordt besloten of:

  • de richtlijn en aanbevelingen nog geldig zijn;
  • de richtlijn (of gedeelte ervan) niet meer geldig is en de aanbeveling moet worden geüpdatet;
  • de richtlijn (of gedeelte ervan) kan worden samengevoegd met een andere module of richtlijn;
  • de richtlijn (of gedeelte ervan) is verouderd en kan vervallen;
  • de richtlijn nieuw ontwikkeld moet worden.

Intrekken/vervallen van richtlijnen

Om te zorgen dat het aantal richtlijnen niet alleen maar toeneemt, moet ook worden nagedacht over het intrekken van richtlijnen. Het is mogelijk dat gedeeltes van de richtlijn na enige tijd verouderd zijn, dat het geen klinisch knelpunt meer vormt of om andere reden niet meer relevant is. Voor het intrekken van bestaande richtlijnen is het belangrijk dat alle autoriserende partijen het hier mee eens zijn.

Reguliere herzieningen of gedeeltelijke herzieningen bij het NHG

Het NHG zal prioriteiten stellen met betrekking tot welke gedeeltes herzien of toegevoegd moeten worden. Een oudere richtlijn vergt soms gehele herziening; meer recentere vaker een gedeeltelijke. Ook in aansluiting op een multidisciplinaire richtlijn voert het NHG soms gedeeltelijke aanpassing(en) door in een NHG-richtlijn. Redenen voor herziening van een richtlijn zijn:

  • nieuw wetenschappelijk bewijs (zoals de uitkomsten van Nederlands zorgevaluatie- of doelmatigheidsonderzoek);
  • ongewenste praktijkvariatie;
  • praktische uitvoerbaarheid/implementatieproblematiek (vanuit patiëntenperspectief of de impact op de organisatie);
  • knelpunten ervaren door patiënten (niet op zichzelf staand een reden) en/of zorgverleners;
  • wijziging in diagnostiek, zorgverlener(plaatsbepaling) en/of nieuwe interventiemogelijkheden.

Welke (gedeelte van de) richtlijn er wordt herzien gebeurt in samenspraak met betrokken partijen, waaronder patiëntenorganisaties. In de werkgroep wordt afgesproken welke modules/uitgangsvragen worden herzien.

Daarna worden de knelpunten geprioriteerd volgens de criteria:

  • ziektelast
  • gezondheidswinst
  • omvang en ernst van de ervaren problematiek
  • kosten
  • werklast

Als er voldoende budget en mankracht beschikbaar is, kan worden gestart met herziening van de module(s).

Aandachtspunten voor de patiëntenvertegenwoordiger

Ga proactief na of er nieuwe inzichten en knelpunten zijn die herziening van één of meerdere modules noodzakelijk maken. Dit kan bijvoorbeeld door met een vaste frequentie (bijvoorbeeld 1x per jaar) inzichten en knelpunten bij je achterban te verzamelen. Ook commentaar vanuit je achterban op de eerdere richtlijn kan een aanleiding zijn voor herziening.

Wil je dat een bepaald gedeelte van de richtlijn wordt herzien? Maak dit kenbaar bij de voorzitter en/of procesbegeleider van de werkgroep of de organisatie die initiatiefnemer is van de richtlijn.

  • Onderbouw je wensen voor herziening van dit gedeelte op basis van redenen voor herziening. Een goede onderbouwing, in de werkgroep draagt bij aan de kans dat de richtlijn ontwikkeld wordt. Dit kan bijvoorbeeld doormiddel van een achterbanraadpleging.
  • Ga na of er een nieuwe achterbanraadpleging nodig is, en houdt deze zo nodig.
  • Bepaal aan welke [uitgangsvragen = Een uitgangsvraag is een vraag over screening, diagnostiek, behandeling of zorg waarop de richtlijn een antwoord geeft. Deze resulteert uit de knelpuntenanalyse in de voorbereidingsfase van de richtlijnontwikkeling. Uitgangsvragen worden opgesteld om de richtlijn verder uit te werken aan de hand van gerichte literatuursearches.] je deelneemt en wat de meest relevante onderwerpen zijn vanuit het patiëntenperspectief.
TIP!

Bepaal als patiëntenorganisatie welke modules voor jou prioriteit hebben en deel deze binnen de werkgroep.

Hulpmiddelen

Video over modulair onderhoud bij richtlijnen van de Federatie Medisch Specialisten.

proces van modulair onderhoud

De werkwijze bij modulair onderhoud in een clusterorganisatie staat uitgelegd op de richtlijnendatabase van de Federatie Medisch Specialisten.