Kennislacunes
Zijn er punten die vanuit patiëntenperspectief belangrijk zijn, die niet in een uitgangsvraag zijn opgenomen? Dan kun je ze laten opnemen in de lijst met kennislacunes.
Als er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is voor het beantwoorden van een uitgangsvraag of als er tegenstrijdig bewijs is, zorg er dan voor dat dit als kennishiaat wordt toegevoegd aan de lijst van kennislacunes. Kennislacunes worden in de richtlijn beschreven in een aparte paragraaf of bijlage. Bij voorkeur wordt per onderwerp aangegeven hoe belangrijk het is om te laten onderzoeken en in welke volgorde (voor de onderzoeksagenda).
Beantwoorden van de vragen
De kennislacune gaat over een belangrijke klinische vraag (ziektelast, ziekteverzuim, kosten, belasting familieleden). En heeft de volgende kenmerken:
- Opvullen van de lacune heeft gevolgen voor de richtlijn. De aanbevelingen in de richtlijn kunnen inhoudelijk veranderen of een zwakke aanbeveling kan een sterke aanbeveling worden (of andersom).
- Beantwoording van de vraag verbetert in potentie de kwaliteit van zorg en/of de patiëntenuitkomsten (bijvoorbeeld kwaliteit van leven).
- De lacune is onderzoekbaar en het beoogde onderzoek is haalbaar. Dat wil zeggen dat het een reële kans van slagen heeft in de huidige onderzoekspraktijk en -infrastructuur. Denk hierbij niet alleen aan de kosten maar ook aan [ethische aspecten = Ethiek is de wetenschappelijke of systematische studie van de moraal. Anders gezegd is ethiek ‘kritisch nadenken over wat (moreel) goed is om te doen’. ].
Van kennislacune naar kennisagenda
Kennislacunes die worden benoemd in de richtlijnen zijn vaak een wezenlijk onderdeel van de kennisagenda’s maar kunnen ook op een andere manier onder de aandacht worden gebracht van onderzoekers.
Kennislacunes bij het MSZ
De aanbevelingen in richtlijnen zijn zoveel mogelijk gebaseerd op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Soms echter ontbreekt onderzoek om de aanbevelingen te onderbouwen of is dit ontoereikend: een ‘kennislacune’. Bij publicatie van de richtlijn worden ook de kennislacunes benoemd. Het programma Zorgevaluatie en Gepast Gebruik(ZE&GG) agendeert kennislacunes over bestaande medische zorg die in al in de praktijk wordt toegepast maar waar nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor is. Deze kennislacunes komen onder andere voort uit richtlijnen of analyses van het verzekerde pakket.
Aandachtspunten voor de patiëntenvertegenwoordiger
- Let goed op de uitkomstmaten die worden genoemd, zijn deze ook relevant voor de patiënt? Of zijn dit mogelijke kennislacunes?
- Mogelijk zijn er vanuit het patiëntenperspectief nog extra kennislacunes te formuleren.
- Geef dit tijdig aan, zodat deze ook worden opgenomen in de kennislacunes van de richtlijn.