Er zijn verschillende vormen van achterbanraadpleging, deze worden hieronder beschreven.

Enquête of vragenlijst

Met een enquête kun je eenvoudig een grote groep mensen ondervragen met meerkeuze-antwoorden of stellingen. Dit is een vorm van kwantitatief onderzoek. Met het toevoegen van enkele open vragen, kun je mensen hun vragen laten toelichten.

PGOsupport stelt met Patiëntenfederatie Nederland hiervoor een enquêtetool ter beschikking. Patiëntenorganisaties kunnen hier kosteloos gebruik van maken. Belangrijk is dat je al een idee van de mogelijke antwoorden hebt. Voordeel van deze methode is dat de verwerking van de gegevens  snel gaat.

(Digitaal) panel

Veel patiëntenorganisaties hebben een digitaal panel dat ze regelmatig bevragen. Dat bevragen gaat meestal met een enquête, maar je kunt hen ook uitnodigen voor een interview. De enquêtetool Spidox heeft ook de mogelijkheid om een panel te beheren. Het opzetten en regelmatig bevragen van een panel is een vorm van continue-onderzoek, maar biedt ook de mogelijkheid om bij actuele thema’s snel de mening en inzichten van de achterban op te halen. Die inzichten zijn van groot belang voor bijvoorbeeld een lobbytraject.

Meldpunt voor patiënten

Een meldpunt is een website, telefoonnummer of fysiek kantoor waar je een probleem kunt melden. Een meldpunt is een laagdrempelig loket zodat signalen sneller worden opgepikt en de juiste zorg en ondersteuning eerder op gang komen. Op een meldpunt kunnen patienten die tegen iets specifieks in de behandeling aanlopen hun klacht melden. Voorbeelden zijn meldpunten bij medicijn tekorten of wisselingen van medicijnen.

Focusgroep voor het hele verhaal

Kwantitatief onderzoek met een vragenlijst levert veel cijfermatige informatie op. De waaromvraag achterhaal je met kwalitatief onderzoek, bijvoorbeeld met een focusgroep.

Een focusgroep is een discussiegroep met een gespreksleider. Zo'n 8 tot 12 deelnemers gaan met elkaar in gesprek. Ze delen ervaringen of maken hun wensen voor verbetering kenbaar. Onderlinge discussie staat in de focusgroep centraal. Doordat deelnemers op elkaar reageren, ontstaan ook weer nieuwe inzichten in het onderwerp. Je kan een focusgroep ook voorafgaand aan een vragenlijst inzetten, zo kan je de vragen en antwoorden beter passend maken als je de aantallen kwantitatief wil maken. Voor het ophalen van het patiëntenperspectief in de huisartsenpraktijk d.m.v. een focusgroep is er door de Patiëntenfederatie en het NHG een leidraad opgezet.

Diepte-interview patienten

Een diepte-interview is een vorm van kwalitatief onderzoek waarbij de interviewer met patiënt en/of mantelzorger een gesprek voeren om het gedrag van de geïnterviewde beter te begrijpen en een beter inzicht te verkrijgen in de individuele waarnemingen, meningen, overtuigingen en gevoelens van de patiënt. Het interview vind plaats aan de hand van een lijst met gesprekspunten om de respondenten vrijuit te laten praten en duurt gemiddeld drie kwartier tot anderhalf uur.

Dialoogtool

Via de dialoogtool kun je een online dialoog voeren met 10 tot meer dan 10.000 mensen tegelijk. De tool combineert de kwalitatieve informatie met kwantitatieve analyse door de mogelijkheid om op grote schaal kwalitatief onderzoek te doen. De online dialoog bestaat uit 2 rondes. Ronde 1 gaat over meningsvorming. De deelnemers geven antwoord op vragen en stellingen. Daarin delen ze hun meningen, ervaringen of behoeften. De kracht van de dialoog zit in de open vragen. De 2e ronde gaat over voortschrijdend inzicht. Hierin krijgen alle deelnemers enkele (anonieme) antwoorden uit ronde 1 voorgelegd. Met een score en een toelichting geven zij aan in hoeverre ze een mening of behoefte delen.

De ideeën, meningen of behoeften met het meeste draagvlak en de argumenten daarvoor worden daarna voor de organisator anoniem zichtbaar. Meer informatie: Online dialoogtool voor patiëntenorganisaties | PGOsupport

Zorgforum tool

Met deze tool kun je in korte tijd feedback vragen en geven aan een vooraf geselecteerde groep mensen. Het aantal deelnemers kan je afstemmen op je vraag. De online zorgforum tool bestaat uit 7 rondes waar deelnemers antwoord geven op een vraag. Maar ook op elkaar kunnen reageren. Zo kan je gericht doorvragen. Maar ook de deelnemers kunnen op elkaar reageren, waardoor men samen hun mening vormen.

Zorgkaartanalyse

ZorgkaartNederland is de grootste ervaringssite voor de Nederlandse gezondheidszorg. Op ZorgkaartNederland delen mensen hun ervaringen met zorg en er wordt informatie gegeven om een zorgverlener te kiezen die bij je past. ZorgkaartNederland is een website van Patiëntenfederatie Nederland.

Op ZorgkaartNederland worden ervaringen weergegeven in de vorm van rapportcijfers per beantwoorde vraag en een toelichting over de verkregen zorg. Er zijn verschillende analyses mogelijk, bijvoorbeeld naar gewenst een onderwerp (bijvoorbeeld een bepaald onderzoek of interventie), op het niveau van zorgorganisatie en of zorgverlener of op de aandoening waar mensen zorg voor nodig hebben.

Er zijn voor- en nadelen bij het gebruik van data via ZorgkaartNederland.
Voordelen zijn:

• korte doorlooptijd zorgt voor snelheid;
• het is een waardevolle aanvulling op ander onderzoek.

Nadelen zijn:

• er zijn geen achtergrondgegevens bekend;
• je bent afhankelijk van wat mensen spontaan terugkoppelen;
• vooraf het onderzoek is niet altijd duidelijk of de gewenste informatie te vinden is.

Achterbanraadpleging tijdens ledendag of invitational conference

Tijdens een ledendag kun je goed de wensen en behoeften van je leden peilen. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door tijdens een presentatie door middel van een mentimeter de mening te vragen. Maar ook door middel van focusgroepen. Daarnaast zijn er ook andere bronnen van informatie: de vragen die gesteld worden aan de informatietelefoon of voorlichter, de reacties op social media, of in een forum.

Literatuursearch

In de standaard literatuursearch wordt het patiëntenperspectief meegenomen, bijvoorbeeld door middel van de uitkomstmaten. Voor de medisch specialistische zorg is er een patiëntenfilter beschikbaar, waardoor er binnen de literatuurstudie specifiek gezocht kan worden naar het patiëntenperspectief bij het betreffende onderwerp is. Vraag indien relevant na bij de begeleidende organisatie of het mogelijk is dit filter te gebruiken.