Veel richtlijngebruikers kijken vooral naar de aanbevelingen in een richtlijn. Het is daarom belangrijk dat een aanbeveling:

• de uitgangsvraag beantwoordt;
• opzichzelfstaand gelezen kan worden;
• niet op verschillende manieren uitgelegd kan worden.

Aanbevelingen formuleren

Een aanbeveling is zo geformuleerd dat duidelijk wordt hoe sterk het wetenschappelijke bewijs voor deze aanbeveling is. Als er bijvoorbeeld voldoende bewijs is dat de nieuwe behandeling beter is dan de huidige behandeling wat betreft het effect, de veiligheid en andere voordelen voor de patiënt, dan zal dit in de aanbeveling staan.

Als het niet goed mogelijk is om deze keuze te maken en wensen en voorkeuren van zorggebruikers sterk verschillen (preferentiegevoeligheid), dan worden de voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden beschreven. Zo wordt gedeelde besluitvorming (tussen zorgverlener en zorggebruiker) in de praktijk ondersteund.

Informatie over kosten kan worden gebruikt om aanbevelingen aan te scherpen, beter te onderbouwen, of onderscheid te maken naar bepaalde groepen van zorggebruikers. Bij richtlijnen die een wijziging van de huidige praktijk aanraden, kan naast informatie over de kosten ook informatie over de impact van de aanbevelingen belangrijk zijn. Een [budgetimpactanalyse = Economische analyse waarbij zichtbaar wordt gemaakt wat de gevolgen zijn van alle berekende kosten en opbrengsten en voor wie deze zijn bij een interventie in de zorg. ] geeft dan inzicht in de verwachte verandering.

Een gezondheidseconoom kan de kwaliteit van dit soort economische evaluaties en toepasbaarheid voor de Nederlandse gezondheidszorg beoordelen. Daarna wordt deze kennis in de aanbevelingen van de richtlijn opgenomen.

Geen consensus binnen de werkgroep

Het is niet altijd mogelijk om consensus binnen de werkgroep te krijgen over alle aanbevelingen. Voorkom dat onzekerheid in de aanbeveling doorklinkt en maak de verschillende standpunten nadrukkelijk duidelijk. Zorg dat de overwegingen goed beschreven zijn en geef de verschillende opties duidelijk weer. Eventueel kan een minderheidsstandpunt worden opgenomen.

Aandachtspunten voor de patiëntenvertegenwoordiger

Let bij de formulering van aanbevelingen op of:

• Je het eens bent met de aanbevelingen.
• Er aanbevelingen zijn over behandelingen en uitkomsten die belangrijk zijn vanuit patiëntenperspectief.
• Er rekening gehouden is met de voorkeuren van patiënten, bijvoorbeeld als de literatuur aangeeft dat twee behandelingen even effectief kunnen zijn, of als deze voorkeuren uit jouw achterbanraadpleging komen.
• De voor- en nadelen duidelijk verwoord zijn, als er sprake is van meerdere behandelmogelijkheden.
• De aanbevolen behandelingen en zorg acceptabel zijn voor patiënten. Is er bijvoorbeeld gelet op de voor- en nadelen (inclusief bijwerkingen en risico’s) van behandelingen? Is het opvolgen van de aanbevelingen door patiënten realistisch? Zijn de aanbevolen behandelingen overal beschikbaar?
• Er aanbevelingen zijn over de behoeften van patiënten en hun naasten aan informatie, Samen Beslissen, opleiding/voorlichting en steun op het gebied van de aandoening.
• De aanbevelingen rekening houden met behoeften van bepaalde patiëntengroepen (bijvoorbeeld: kinderen, ouderen, verstandelijk gehandicapten, laaggeletterden).
• De aanbevelingen duidelijk, actief en patiëntvriendelijk geformuleerd zijn en er sprake is van een samenwerking tussen zorgverleners en patiënten.
• Het vergoed wordt/kan worden uit het basispakket.